کارشناس رسمی دادگستری رشته الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای شیمیایی
کارخانه های پتروشیمی و صنایع شیمیایی اغلب دارای تجهیزات سنگین وارداتی و داخلی هستند. برای اینکه بتوان در خصوص ارزیابی و قیمت گذاری دستگاه و صنایع پتروشیمی به خوبی اقدام نمود می توان از کارشناس این رشته کمک خواست. کارشناس در خصوص ارزیابی قیمت تجهیزات و فرآورده های حاصله می تواند اظهار نظر نماید. این نوع ارزیابی پیچیدگیهای بسیار زیادی دارد برای مثال در نظر گرفتن برندها و حتی نوع محصولات تولیدی و ارزش محصولات تولید گاها تاثیر گذار بر قیمت تجهیزات مرتبط به آن است.
ارزیابی قیمت محصولات وارداتی و صادراتی
کارخانجاتی که در حوزه پتروشیمی و صنایع نفتی فعالیت می کنند در خصوص ارزیابی قیمت محصولات می توانند از اظهار نظر کارشناسان استفاده کنند. ارزیابی قیمت محصولات وارداتی و صادراتی در واقع به این صورت است که با استفاده از آزمایشات مختلف از قبیل بررسی کیفیت، بررسی میزان استفاده از مواد اولیه خام و استفاده از نرم افزار ها و ابزار های مربوطه توسط کارشناس ارزیابی های کمی و کیفی صورت می گیرد و در نهایت طی گزارش قیمت آنها در سطح بازار داخل و درسطح بازار های بین الملل مشخص می شود.
کارخانجات صنایع نفتی و پتروشیمی
کارخانجات صنایع نفتی و پتروشیمی جزء پایه ای ترین کارخانه هایی هستند که در خصوص پالایش و تولید محصولات پایه ای نفتی فعالیت می کنند. این کارخانه ها علاوه بر اینکه می توانند در بازار های داخلی و خارجی گردش اقتصادی ایجاد کرده و نیاز اولیه را برطرف سازند می توانند در بحث توسعه صنعت نیز فعال باشند. در کل کارخانجات صنایع پتروشیمی با توجه به ویژگی هایی خاصی چون میزان تجهیزات، نرخ تولید، میزان هزینه ها و غیره ارزیابی می شوند. کارشناس در خصوص تمامی موارد مربوط به این کارخانجات از جمله محصولات تولیدی، خرید و فروش تجهیزات، تعمیر و نگهداری تجهیزات، توسعه و بازدهی ارزیابی انجام داده و قیمت ها را در سطح داخل و خارج مشخص می نماید.
انواع دستگاههای تست ذوب و اشتعال و غیره، کمپرادورها، ویسکوزیمترها، دستگاههای تعیین، تقطیر، دستگاه دانسیتومتر، کراموتوف گرافها و دستگاههای تبدیلی و آزمایشی دیگر در این ارزیابیها مورد بررسی دقیق قرار میگیرند.
نحوه ارزیابی قیمت کارخانجات صنایع شیمیایی
نحوه ارزیابی قیمت کارخانجات صنایع شیمیایی به این صورت است که کارشناس با استفاده از روش های ارزیابی کمی و کیفی نسبت به تعیین قیمت اظهار نظر می کند. این روش ها شامل استفاده از ابزارهای فیزیکی جهت انجام آزمایشات فیزیکی و نرم افزار های مجازی جهت تعیین میزان کیفیت و قیمت محصولات و ماشین آلات و مواد اولیه خام و پالایش شده است. کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده های شیمیایی نسبت به قیمت گذاری آزمایشگاه های این محصولات هم اظهار نظر می کند.
ارزیابی قیمت کارخانجات پتروشیمی و صنایع شیمیایی توسط کارشناس انجام می شود و در مواقعی که برخی مسائل مربوط به حیطه ساخت و ساز و تاسیسات مربوطه باشد کارشناس رسمی دادگستری رشته عمران می تواند خدمات ارائه بدهد. برای مثال اراضی که در اختیار یک شرکت یا کارخانه وجود وجود دارد و یا ساختمانهای مرتبط با آن در محلهای مختلف که میتواند ارزش بسیار قابل توجهی نیز داشته باشد توسط کارشناسان ما مورد ارزیابی قرار میگیرد.
محصولات پتروشیمی و نفتی همواره با نوسان قیمت روبرو هستند و این نوسان هم در بازار داخلی و هم بازار خارجی تاثیر گذار است و در بسیاری مواقع بسیاری از برنامه ریزیها را نیز دچار مشکلاتی میکند.
خرید و فروش محصولات نفتی مبتنی بر تعیین شاخصهایی برای تعیین ارزش و قیمت است به همین دلیل باید یک مرجع رسمی برای تعیین قیمتها وجود داشته باشد که در صورت بروز مشکل و یا برای انجام بسیاری از برنامهریزی به مسئولان ذی ربط کمک نماید.
در این یادداشت علاوه بر بررسی قیمت محصولات مختلف نفت و پتروشیمی توسط کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی به تعیین شاخصهایی که به کارشناسان جهت مشخص کردن قیمتها کمک میکند هم خواهیم پرداخت.
برای مشخص کردن حوزه وظایف کارشناس مذکور بهتر است ابتدا به این پرسش هم پاسخ دهیم؛ الکتروشیمی چیست؟ الکتروشیمی در واقع به واکنشهای شیمیایی مواد گفته میشود که باعث به وجود آمدن مواد جدید میشود. به عبارت صحیحتر در الکتروشیمی قابلیتهای این واکنشها بررسی میشود.
در حال حاضر قیمت نفت در بازار جهانی حدود 60 دلار است و معمولا هم تا 5 دلار نوسان دارد. اما قیمت محصولات نفتی و پتروشیمی مانند قیر، پلیمر، اسید و غیره چندان ثابت نیست و نوسانات بسیار بیشتری دارد. بازار جهانی معمولا به نکات مختلفی واکنش نشان میدهد به طور که سخنرانی بعضی از رهبران گاه زمینه افزایش قیمت شدید نفت را فراهم میکند.
اما به طور کلی چند شاخص اقتصادی و غیر اقتصادی دیگر در تعیین قیمت نفت تاثیر گذار هستند که عبارتاند از؛
موارد بالا مهمترین عوامل کاهش یا افزایش قیمت نفت و به تبع آن محصولات نفتی هستند. به عبارت بهتر برای مثال در صورتی که اعضای اوپک تصمیم به کاهش تولید نفت بگیرند قیمت نفت حداقل ده دلار افزایش مییابد و یا در صورت افزایش تولید و یا عدم توافق نیز این حالت به شکل معکوس ایجاد میشود.
در خصوص جنگ و تحریم نفتی و موارد دیگر هم به شکل است و گویاست که کدام یک از عوامل بالا زمینه افزایش و کدام یک زمینه کاهش قیمت را فراهم میکنند. هر چند محصولات فرعی نفت و پتروشیمی مانند اسید، پتاس و غیره واکنش دیر هنگام تری به این نوسان قیمت دارند اما معمولا برای کشورهای وارد کننده نفت بسیار تاثیر گذار هستند.
قیمت برخی محصولات نفتی مانند قیر در بورس کالا در حال حاضر بیش از پانصد دلار آمریکاست و در بازارهای داخلی نیز بیش از چهار میلیون تومان برای هر تن قیر پرداخته میشود. این افزایش قیمت ناگهانی نیازمند ارزیابی است که از نظر کارشناس دادگستری پتروشیمی فرآوردههای نفتی مهمترین دلیل آن افزایش هزینه تولید در کنار کاهش تولید به دلیل فرسودگی بعضی از واحد های تولیدی است. البته به عوامل دیگری مانند افزایش قیمت قیر در بازارهای جهانی هم میتوان اشاره نمود.
قیمت پایه محصولات پتروشیمی مانند پلی اتیلن و وینیل و پلی استارینهای مختلف نیز بین 7تا 10 هزار تومان برای هر کیلو مشخص شده است. قیمت محصولات شیمیایی مانند نیترات، اوره، سولفات آمونیوم هم هم اکنون در بازار آزاد به ترتیب پنج، دو و سه هزار تومان عرضه میشود که البته بستگی به شرکتهای فروش این محصولات دارد.
همواره بحثهایی نیز در خصوص افزایش قیمت سوخت مانند بنزین و گازوئیل و نفت سفید وجود دارد. همه موضوعاتی که حول ثبت نام کارت سوخت و یا تغییر کارتها و سهمیه بندی وجود دارد میتواند در حوزه صلاحیت کارشناس رسمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی قرار بگیرد چرا که دلیل افزایش قیمت و سهمیه بندی بنزین معمولا هزینه بالای تولید و همچنین قیمت سوخت در بازارهای جهانی است که کارشناس مذکور به بررسی آن میپردازد.
بنابراین کارشناس پتروشیمی فرآوردههای نفتی به چند دلیل اقدام به ارزیابی و تعیین قیمت محصولات نفتی و پتروشیمی میکند که به طور خلاصه میتوان به تنظیم بازار و تاثیر دادن نوسان قیمت جهانی در بازار داخلی، حل اختلاف بین تولید کنندگان و ناظران بر فرآیند قیمتگذاری، جلوگیری از گرانفروشی در بازار و تعیین دقیق ارزش هر محصول به نسبت قیمت و هزینه تولید آن.
احتمالا در خصوص مشکلات و چالشهای صنعت نفت و پتروشیمی مطالبی را خواندهاید و یا در مصاحبه مسئولین با برخی از مسائل آشنا شدهاید. در این یادداشت به کمک کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی نگاهی به عمده مسائل موجود در این حوزه خواهیم داشت.
به طور کلی ابتدا چند مشکل عمده را از هم تفکیک میکنیم و سپس به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت. هر چند بسیاری تحریمهای نفتی و پتروشیمی را بزرگترین مانع و مشکل صنعت نفت ما در نظر میگیرند اما میتوان به مشکلات مهمتری نیز در کنار این چالش اشاره کرد، چرا که در طی سالهایی که تحریمی هم وجود نداشت بسیاری از مشکلات پا برجا بود به همین دلیل بهتر از دریچه دیگری این مشکلات را بررسی کرد. اما به طور کلی این مشکلات عبارت اند از:
از نظر کارشناس دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی مهمترین مشکل صنعت نفت ضعف در تجهیزات و تکنولوژی است. با این که در سالهای اخیر برخی از تجهیزات مورد نیاز در داخل تولید میشود اما توسعه جایگاههای نفتی و افزایش ظرفیت تولید نفت همواره منوط به سرمایهگذاری شرکتهای خارجی و یا واردات بوده است که اجازه توسعه درون محور را نداده است.
از سوی دیگر نگاه مدیریتی به بخش نفت و پتروشیمی بر خلاف بسیاری از ادعاها در عمل حفظ محور بوده است نه توسعه محور. به این معنا که مدیریت در بعضی از دورهها زمینه افزایش تولید، افزایش کیفیت، بهبود ساختارها و توسعه تکنولوژیک را نداشته و صرفا به حفظ وضع موجود پرداخته است.
کشور ما به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارد امکان ارتباط با سایر کشورها را دارد و این موضوع پتانسیلی برای پیدا کردن بازارهای مختلف است اما مدیریت نامناسب در کنار کیفیت نه چندان مطلوب فرآوردههای نفتی و پتروشیمی باعث شده است که کالاهای عربی و اروپایی و یا چینی به راحتی وارد بازار منطقه ای ما شود و زمینه صادرات از بین برود.
کارشناس رسمی الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی به موضوع پر اهمیت تری هم اشاره دارد و آن این که همواره توسعه پالایشگاهها و کارخانهها باعث ایجاد آلودگیهایی میشود به همین دلیل توسعه بیشتر از آن که مثبت تلقی شود دغدغدههایی را ایجاد میکند. در کشور های توسعه یافته معمولا تعادلی بین توسعه و محیط زیست برقرار میشود که تحت عنوان توسعه سبز و غیره میشناسیم. یکی از دلایل عدم توسعه پالایشگاه ها علاوه بر موارد مذکور نگرانی از ایجاد خطرات زیست محیطی است.
آخرین دلیلی که در این بخش میتوان بدان اشاره کرد، عدم توجه به پروژههای مهندسی و آزمایشگاههای شیمی و پتروشیمی است. هر آن چه تحت عنوان تحول صورت میگیرد ابتدا باید در این مراکز رقم بخورد. کشورهای مختلف سرمایهگذاریهای کلانی برای اکتشاف و اختراع میکنند. هر چند در کشور ما هم امتیازات فرآونی در نظر گرفته میشود اما نبودن مدیریت و برنامه ریزی در این حوزه باعث شده است که این مراکز به حاشیه رانده شوند.
بنابراین از نظر کارشناس الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی مشکلات حوزه نفت را نمیتوان تنها به یک مشکل بیرونی ارتباط داد و برای ایجاد توسعه در این صنعت باید با آشنایی با مسائل کلان این حوزه و ریشه یابی مشکلات زمینه گسترش آزمایشگاههای نفت و پتروشیمی و بهبود کیفیت محصولات برای دستیابی به بازار های مختلف را ایجاد نمود.
کیفیت محصولات نفتی و پتروشیمی اهمیت زیادی در بازاریابی و فروش محصولات دارد. در حال حاضر بیش از سی نوع ماده نفتی و پتروشیمی به صورت عمده در کشور تولید میشود که این محصولات در مراحل دیگر فرآوری بسیار متنوع تر میشوند. فروش و ایجاد بازارهای جدید برای این محصولات ممکن نمیشود مگر آن که این محصولات بتوانند با کیفیت بیشتر خود با نمونههای مشابه تولیدی در سایر نقاط جهان رقابت کنند.
یکی از وظایف کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی آشنایی با مسائل مختلف حوزه نفت است که در این راستا میتوان به بازارهای نفتی و پتروشیمی و همچنین کیفیت محصولات تولید شده در آن هم اشاره نمود. از این رو در این یادداشت کارشناس مذکور به بررسی نقاط ضعف و قوت و به عبارت بهتر چالشهای مختلفی که حول کیفیت محصولات نفت و پتروشیمی وجود دارد میپردازد.
انواع قیر، دوده، اپوکسی، مواد پلیمری، انواع اسید، اوره، آمونیاک، بنزین، نفت، گوگرد، جوش شیرین، کریستال، پتاس، سولفات آمونیوم، پارافین، روغن موتور و صدهای محصول فرعی دیگر از فرآوردههای نفتی و پتروشیمی تولید شده در صنایع ما در این زمینه هستند.
بسیاری از این محصولات مانند بنزین کاربرد بسیار زیادی دارند و حتی نقش حیاتی در اقتصاد و معیشت مردم دارند و در حال حاضر نیز ارتباط آن با سلامت انسان نقل محافل مختلف شده است. کیفیت بنزین تولید شده در کشور دلیل وجود طرح این مسائل است. کارشناس دادگستری فرآوردههای نفتی وظیفه تعیین کیفیت و ارزیابی نقاط قوت و ضعف بنزین و سایر محصولاتی که نام بردیم را بر عهده دارند. معمولا این ارزیابی هم از طریق در نظر گرفتن استانداردهای جهانی تولید بنزین و بررسی گزارشهای آزمایشگاههای نفت و پتروشیمی صورت میگیرد.
و یا دسته ای دیگر از محصولات پتروشیمی مانند اوره، پتاس، سولفات آمونیوم و نیترات را در نظر بگیرید که نقش بسیار مهمی در کشاورزی ما دارند. قیمت این کودهای شیمیایی در سالهای اخیر بیش از سی برابر هم شده است که به عنوان یک نقطه ضعف، حداقل در بازارهای داخلی محسوب میشود. آیا این محصولات کیفیت لازم را هم دارند؟ قاعدتا پاسخ منفی به این پرسش به منزله نقطه ضعف دیگری در صنعت نفت و پتروشیمی در نظر گرفته خواهد شد.
بنابراین آنچه مشخص است تنگاتنگی وظایف کارشناس رسمی الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی با زندگی مردم است. اما در ادامه نگاهی کلی به این نقاط قوت و ضعف این صنعت در نظر کارشناسان مذکور خواهیم پرداخت.
مهمترین مزیت و نقطه قوت محصولات نفتی و پتروشیمی ما در منابع بسیار غنی نهفته در خشکی و دریاهاست. برخلاف بسیاری از کشورها که باید نفت خام را با هزینه و کیفیتهای مختلف وارد کنند، مواد خام فرآوردههای نفتی و پتروشیمی ما به راحتی در اختیار پالایشگاهها قرار گرفته میشود که امکان تولید محصولات با کیفیتتر، با حجم بیشتر و با هزینه بسیار کمتر را فراهم میآورد.
اما نقاط ضعف این حوزه بسیار بیشتر هستند. یکی از بزرگترین نقطه ضعف های محصولات نفتی و پتروشیمی در کشور، عدم توجه به تنوع وکیفیت محصولات است. محصولات نفتی و پتروشیمی را میتوان به حداقل هزار کالای ریز و درشت دسته بندی کرد اما عمده نفت تولیدی در کشور ما به صورت خام صادر میشود چرا که پالایشگاههای ما توانایی لازم برای تولید گسترده و متنوع را ندارند.
هر چند که بیش از یک سده از ورود ما به صنعت نفت میگذرد و زیر ساختهای لازم هم برای آن ایجاد شده است اما عدم توجه به تولید تکنولوژی و یا محدودیتهای بیشمار برای خرید آن در کنار عدم توسعه همه جانبه باعث شده است که نه تنها میزان تولید افزایش پیدا نکند از لحاظ کیفیت هم محصولاتی چون روغن و بنزین و مواد پلیمیری با ابهامهایی روبرو باشد.
عدم توجه به بهداشت محیط و ایجاد آلودگی چه در فرآیند استخراج و حمل و چه محصولات تولید شده تاثیر زیادی بر محیط داشته است که از دیگر مشکلات کالاهای نفتی به شمار میآید. هر چند بررسی این موارد در حوزه صلاحیت کارشناس پتروشیمی نیست اما این کارشناس باید در خصوص تاثیرات احتمالی محصولات تولید شده اظهار نظر نمایند.
به طور کلی کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی به بررسی مسائل و مشکلات حوزه نفتی میپردازد تا زمینهای برای حل این مشکلات فراهم کند. از طرف دیگر گاهی این مشکلات نیز به سطوح مدیریتی و افراد هم مربوط میشود که امکان طرح دعوا در محاکم قضائی علیه آنان وجود دارد. از این رو مراجع قضائی از پتانسیل کارشناسان ما برای بررسی و اظهار نظر در خصوص مسائل روی داده استفاده میکنند.
آزمایشگاههای شیمی و پتروشیمی نقش مهمی در توسعه صنعت نفت و پتروشیمی دارند. عمده محصولات و فرآوردههایی که در این حوزه ساخته میشود ابتدا در این آزمایشگاهها مورد برسی قرار میگیرد. این پژوهشگاهها در واقع مبدا تولیدات جدید محصولات نفتی و پتروشیمی هستند و آزمایشهایی در خصوص تولید مواد جدید نفتی و پتروشیمی و همچنین بهبود کیفیت فرآوردههای این صنعت دارند. بی جهت نیست اگر بگوییم تمام تحولات فرآوری نفتی در این آزمایشگاهها رقم میخورد. کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی وظیفه ارزیابی عملکرد این مراکز و همچنین تعیین قیمت این آزمایشگاهها را بر عهده دارد.
آزمایشگاههای شیمی و پتروشیمی در واقع مراکز کنترل، تضمین و ارتقاء کیفیت هستند. محصولات نفت و پتروشیمی اعم از بنزین، روغن، نفت سفید، نفت گاز، قیر، پارافین، مازوت و ال پی جی، گوگرد، کک نفتی، محصولات پلیمری، اسید، آمونیوم و فسفات هستند که نیازمند این فرآیند کنترل کیفیت هستند.
انجام آزمایشهایی مانند، تعیین نقطه آنیلین، نقطه ذوب، تعیین میزان هوا و کف موجود در محصولات، ترکیبات و عناصر موجود در فرآوردهها، کاهش آلایندههای سوختی برای افزایش کیفیت محصولاتی چون نفت و بنزین، تعیین میزان و نوع اتمهای کربن، تعیین نقطه جوش، تعیین کیفیت گوکرد، اندازهگیری ناخالصیها در نفت و گاز خام، سنجش مقاومت و نقطه نرمی، نقطه انجام محصول و هر آن چیزی که در خصوص کیفیت و امکان تولید یک محصول وجود دارد در این آزمایشگاهها بررسی میشود.
حتی در بسیاری مواقع امکان ابداع روشهایی برای تولید سوخت جدید و یا محصولات جدید پتروشیمی و یا استفاده از پسماندهای مواد تولید شده نیز فراهم میآید. به همین دلیل هم این آزمایشگاه ها از اهمیتی بنیادین برخوردار هستند.
کارشناس دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی علاوه بر نظارت و ارزیابی عملکرد این واحدها، اقدام به تعیین قیمت آن هم میکنند. عمده تجهیزاتی که در این آزمایشگاهها وجود دارند در ارزیابی قیمت تاثیر گذار هستند. دیتالاگرها، بارومترها، هات پیلت، شوف بالن، اولتراسونیک و انواع شیشههای آزمایشگاهی، دستگاههای تست محصول و دستگاه های تعیین نقطه آنیلین و مواردی که در قسمت قبل یادآور شدیم همگی نقش اساسی در تعیین قیمت آزمایشگاه و پژوهشگاههای شیمی دارند.
در واقع کارشناس رسمی الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی ابتدا اقدام به تعیین قیمت روز هر یک از تجهیزات آزمایشگاهی فوق میکند. البته برخی از پژوهشگاههای استاندارد شیمی ممکن است تجهیزات بیشتر و بسیار پیشرفته تری داشته باشد و معمولا هم در تعیین قیمت این تجهیز در نظر گرفته میشود. اما به طور کلی کارشناس الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی پس از تهیه موجود آزمایشگاه و تعیین قیمت به روز ابزارها به بررسی میزان کارآیی آنها میپردازد. مجموع ارزش کل این تجهیزات به عنوان قیمت کلی آزمایشگاه اعلام میشود.
البته این موضوع را در نظر بگیرید که فروش یک پژوهشگاه یا آزمایشگاه به معنای تعطیل کردن آن نیست به همین دلیل در تعیین قیمت آن فاکتورهای دیگری مانند سابقه آزمایش، کارکنان، اطلاعاتی که در خصوص مواد و محصولات جدید بدست آمده و همچنین اعتباری که آزمایشگاه نزد مراکز صنعتی پیدا کرده است، بسیار اهمیت دارد.
اما برای برآورد هزینه لازم جهت تاسیس آزمایشگاه شیمی و پتروشیمی معمولا این متغیرها دیگر در نظر گرفته نمیشود و کارشناس رسمی الکتروشیمی پتروشیمی فرآوردههای نفتی با اطلاع از میزان ابزار مورد نیاز و همچنین قیمت روز تجهیزات آزمایشگاهی اقدام به برآورد هزینه میکند. در حال حاضر فروشگاههای داخلی تقریبا تمامی تکنولوژی آزمایشگاهی لازم را برای محققان و موسسان تامین میکنند مگر در مورادی که پژوهشگاه و آزمایشگاه خاصی باشد که باز هم بخش اعظمی از نیازها در فروشگاههای داخلی برآورده میشود.
با این حال کارشناسان آمادگی ارائه مشاوره در خصوص خرید و فروش و تاسیس این آزمایشگاهها و همچنین حل اختلافاتی که ممکن است به دلایل مختلفی بر سر تعیین ارزش این مراکز شکل گرفته باشند، هستند.
